5 อาหารต้องเลี่ยง ขวางการฟื้นตัวผู้ป่วยสโตรก – รู้ไว้ช่วยฟื้นฟูเร็วขึ้น

ทำไมโภชนาการจึงสำคัญสำหรับผู้ป่วยสโตรก

ผู้ป่วยสโตรก (Stroke) โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่ผ่านวิกฤตโรคหลอดเลือดสมองมาแล้ว จำเป็นต้องได้รับการฟื้นฟูร่างกายอย่างต่อเนื่อง ซึ่งโภชนาการที่เหมาะสมมีบทบาทสำคัญมากทั้งในการช่วยฟื้นฟูร่างกายและลดความเสี่ยงการเกิดโรคซ้ำ
การดูแลเรื่องอาหารการกินจึงเป็นสิ่งที่ลูกหลานควรใส่ใจเป็นพิเศษ เพราะอาหารบางประเภทอาจขัดขวางการฟื้นตัวของผู้ป่วยสโตรกอย่างไม่รู้ตัว บทความนี้จะพาท่านไปทราบว่าอาหารแบบไหนบ้างที่ควรหลีกเลี่ยง เพื่อให้คนที่คุณรักฟื้นฟูกลับมาแข็งแรงได้อย่างเต็มที่

อาหารที่ผู้ป่วยสโตรกควรหลีกเลี่ยงเพื่อการฟื้นฟูที่ดี

แม้อาหารจะเป็นปัจจัยสำคัญในการบำบัดฟื้นฟู แต่ก็มีอาหารบางชนิดที่ควรงดหรือลดให้น้อยที่สุด เพราะอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพผู้ป่วยสโตรกและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองซ้ำ เราจึงรวบรวม 5 อาหารต้องเลี่ยง ที่ลูกหลานควรระวังไว้ดังนี้:

อาหารโซเดียมสูง (อาหารรสเค็มจัด)

อาหารที่มีเกลือหรือโซเดียมสูง เช่น อาหารหมักดอง อาหารแปรรูป บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ของตากแห้ง อาหารสำเร็จรูปต่าง ๆ รวมถึงการปรุงอาหารด้วยเครื่องปรุงเค็ม (เกลือ น้ำปลา ซีอิ๊ว ซอส) ควรหลีกเลี่ยงอย่างยิ่ง ผู้ป่วยสโตรกมักมีปัญหาความดันโลหิตร่วมด้วย การได้รับโซเดียมเกินความต้องการจะทำให้ความดันสูงขึ้น ส่งผลให้หัวใจต้องทำงานหนักและเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมองซ้ำได้โดยตรง ดังนั้นควรจำกัดปริมาณโซเดียมไม่เกินประมาณ 1 ช้อนชาต่อวัน และเลือกปรุงอาหารด้วยสมุนไพรหรือเครื่องเทศอื่นแทนการเติมเกลือเพื่อความปลอดภัย

อาหารหวานจัดและอาหารขยะที่ให้พลังงานสูง

อาหารที่มีน้ำตาลสูงอย่างขนมหวาน น้ำอัดลม ชานมไข่มุก รวมถึงขนมขบเคี้ยวและฟาสต์ฟู้ดต่าง ๆ เป็นตัวการสำคัญที่ขัดขวางการฟื้นตัวของผู้ป่วยสโตรก ผู้สูงอายุที่ทานของหวานหรืออาหารพลังงานสูงมากเกินไป ร่างกายจะได้รับพลังงานเกินและเผาผลาญไม่หมด ส่งผลให้น้ำหนักตัวเพิ่ม ไขมันและน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ล้วนเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองซ้ำทั้งสิ้น ยิ่งไปกว่านั้น หากผู้ป่วยมีโรคประจำตัวอย่างเบาหวานหรือไขมันในเลือดสูงอยู่เดิม การกินหวานหรืออาหารไม่มีประโยชน์จะยิ่งทำให้อาการควบคุมได้ยากขึ้น ดังนั้นควรงดของหวานจัด ลดเครื่องดื่มที่มีน้ำตาล และหลีกเลี่ยงอาหารฟาสต์ฟู้ดและขนมกรุบกรอบต่าง ๆ หันมาเลือกอาหารที่มีประโยชน์และน้ำตาลต่ำจะดีกว่า

อาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์สูง

ไขมันอิ่มตัว พบมากในไขมันจากสัตว์และน้ำมันเขตร้อน เช่น มันหมู หนังสัตว์ เนื้อสัตว์ติดมัน น้ำมันปาล์ม น้ำมันมะพร้าว และอาหารที่มีส่วนผสมของกะทิ เช่น แกงกะทิหรือขนมไทยบางชนิด ผู้ป่วยสโตรกควรหลีกเลี่ยงอาหารเหล่านี้เพราะไขมันอิ่มตัวทำให้ระดับโคเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) ในเลือดสูงขึ้น ซึ่งจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการกลับเป็นอัมพาตซ้ำอีก นอกจากนี้ ไขมันทรานส์ ที่พบในมาการีน เนยขาว ครีมเทียม และขนมอบกรอบชนิดต่าง ๆ (เช่น เค้ก คุกกี้ พาย โดนัท) ก็เป็นไขมันที่อันตรายมาก เนื่องจากแม้บริโภคเพียงเล็กน้อยก็ส่งผลให้ระดับ LDL สูงขึ้น และกดระดับไขมันดี (HDL) ให้ต่ำลง ทำให้สุขภาพหลอดเลือดแย่ลงอย่างรวดเร็ว ปัจจุบันประเทศไทยมีกฎหมายห้ามใช้ไขมันทรานส์ในอุตสาหกรรมอาหารแล้ว แต่เพื่อความมั่นใจ ลูกหลานควรตรวจสอบฉลากอาหารและหลีกเลี่ยงผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของน้ำมันที่ผ่านการเติมไฮโดรเจน (ซึ่งก็คือไขมันทรานส์) และลดการให้ผู้ป่วยทานของทอดหรืออาหารมันจัดลง

เนื้อแดงและเนื้อสัตว์แปรรูป

เนื้อแดง ได้แก่ เนื้อหมู เนื้อวัว เนื้อแกะ เป็นต้น และเนื้อสัตว์แปรรูป เช่น แฮม เบคอน ไส้กรอก กุนเชียง และลูกชิ้นเนื้อ ทั้งหมดนี้เป็นอาหารที่ผู้ป่วยสโตรกควรจำกัด ปัจจุบันมีงานวิจัยพบว่าการกินเนื้อแดงหรือผลิตภัณฑ์เนื้อแปรรูปในปริมาณมากเป็นประจำ สัมพันธ์กับความเสี่ยงที่สูงขึ้นของโรคหลอดเลือดสมองตีบตัน สาเหตุคาดว่าเกิดจากในเนื้อแดงมีไขมันอิ่มตัวและธาตุเหล็กชนิดฮีมสูง รวมถึงอาจมีสารเคมีจากกระบวนการแปรรูปที่ส่งผลเสียต่อหลอดเลือด ดังนั้นทางที่ดีควรเลือกแหล่งโปรตีนที่ดีต่อสุขภาพกว่า เช่น ปลา เนื้อไก่ไม่ติดหนัง หรือโปรตีนจากพืช (เต้าหู้ ถั่วต่าง ๆ) แทนการบริโภคเนื้อแดงบ่อย ๆ และหลีกเลี่ยงการให้ผู้ป่วยทานเนื้อแปรรูปที่มีทั้งไขมันและเกลือสูง

เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ 

เครื่องดื่มมึนเมาทุกชนิดไม่ว่าจะเป็นสุรา เบียร์ ไวน์ ล้วนแต่ส่งผลเสียต่อการฟื้นตัวของผู้ป่วยสโตรกอย่างมาก แอลกอฮอล์มีผลเพิ่มความดันโลหิตและระดับไขมันในเลือด ซึ่งทั้งสองอย่างนี้เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่อาจกระตุ้นให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองซ้ำได้ ยิ่งไปกว่านั้น การดื่มแอลกอฮอล์ยังรบกวนการออกฤทธิ์ของยาบางชนิดที่ผู้ป่วยได้รับหลังเกิดสโตรก และอาจรบกวนการดูดซึมสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เพื่อความปลอดภัย ผู้ป่วยสโตรกควรงดหรือลดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่างเด็ดขาด หากต้องดื่มควรปรึกษาแพทย์ก่อนทุกครั้ง

เน้นย้ำ: การดูแลอาหารสำหรับผู้ป่วยสโตรกควรมุ่งไปที่การลดอาหารที่มีโซเดียม น้ำตาล และไขมันไม่ดี พร้อมกับส่งเสริมให้ผู้ป่วยได้รับอาหารที่มีประโยชน์ครบถ้วน เช่น ผักผลไม้ ธัญพืชเต็มเมล็ด โปรตีนไขมันต่ำ และไขมันดีในปริมาณที่เหมาะสม เพื่อช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เต็มที่ ลดโอกาสการเกิดโรคซ้ำ และยกระดับคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยให้ดียิ่งขึ้น บทความนี้จัดทำด้วยความห่วงใยและหวังว่าจะเป็นแนวทางให้ลูกหลานหรือผู้ดูแลผู้ป่วยสโตรกสามารถวางแผนมื้ออาหารได้อย่างมั่นใจมากขึ้น หากท่านต้องการคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับการฟื้นฟูดูแลผู้ป่วยสูงอายุที่บ้าน MyLuck Nursing Home ยินดีให้คำปรึกษาและบริการดูแลผู้สูงอายุด้วยความอบอุ่นเสมือนคนในครอบครัว สามารถติดต่อสอบถามมาได้เสมอค่ะ